De Montessori-methode is een revolutionaire onderwijsmethode, ontwikkeld door de Italiaanse arts Maria Montessori. Deze methode richt zich op het ontwikkelen van zelfgestuurd leren en maakt gebruik van ontdekking (in plaats van instructie) als het belangrijkste educatieve hulpmiddel. De filosofie van Montessori houdt in dat kinderen al op jonge leeftijd toegang krijgen tot passende educatie en materialen. In deze tekst onderzoeken we waarom deze methode recentelijk is omschreven als "algemeen bewezen om gunstige resultaten te bevorderen in de ontwikkeling van kinderen."
Montessori-onderwijs stelt kinderen in staat om in hun eigen tempo te leren en met materiaal dat zij zelf kiezen, terwijl de opvoeder begeleidt, kennis aanbiedt en de ontwikkeling van het kind evalueert. Deze lesmethode is afgestemd om onafhankelijkheid bij activiteiten te stimuleren en te voldoen aan de behoeften van jonge kinderen.
Deze revolutionaire methode beïnvloedt alle aspecten van de ontwikkeling van kinderen, waaronder cognitieve, emotionele, sociale en fysieke ontwikkeling. Het kind krijgt beperkte vrijheid om zelf de leerwegen te ontdekken die hun groei het meest versnellen. Op deze manier wordt het kind een meer zelfgestuurde, zelfverzekerde en enthousiaste leerling, wat leidt tot tal van positieve ontwikkelingsresultaten.
Maria Montessori ontwikkelde de Montessori-methode aan het einde van de 19e eeuw, na enkele jaren te hebben gewerkt als pedagogisch onderzoeker. Ze ontdekte dat de traditionele pedagogische methoden die werden gebruikt om jonge geesten te onderwijzen, vaak averechts werkten en dat een nieuwe aanpak nodig was. Haar idee was om betere leeromgevingen te creëren in haar klaslokalen, die op hun beurt het proces van het verwerven van verschillende levensvaardigheden zouden ondersteunen. Maria’s programma was gebaseerd op haar professionele werkervaring en onderzoek naar onderwerpen die zich richten op de vroege kinderjaren.
De Montessori-methode werd geboren als een manier om aan de wereld te laten zien welke mogelijkheden een meer bevrijdend onderwijssysteem kan hebben op de ontwikkeling van kinderen. In de loop van de decennia heeft deze methode zich verspreid over de moderne wereld, met Montessori-verenigingen die zijn ontstaan in landen zoals Nederland, Engeland, de VS, India en Pakistan. Tegenwoordig gebruiken ongeveer 20.000 scholen wereldwijd de Montessori-methode in hun curriculum om het grootste potentieel van kinderen te ontgrendelen.
In 2022 bevestigden onafhankelijke onderzoeken dat er geen beter educatief programma voor de kleutertijd bestaat dan het programma gebaseerd op Montessori-materialen en -filosofie. Veel moderne ouders volgen trainingscursussen die hen een leidraad bieden voor activiteiten die ze kunnen toepassen in hun eigen "klaslokalen" thuis.
De Montessori-methode stelt dat elk kind een aangeboren behoefte heeft om te leren en bezig te zijn. Daarom is het de rol van de leraar niet om een leertraject aan het kind op te leggen, maar om het kind te helpen zijn best passende leerproces te vinden volgens deze zeven principes:
1.Vrije Keuze
Een kind neemt meer verantwoordelijkheid voor zijn eigen ontwikkeling wanneer het de vrijheid krijgt om zijn eigen leerpad te kiezen. Hoewel de methode enkele duidelijke grenzen stelt aan deze vrijheid, heeft het kind veel meer mogelijkheden dan in het traditionele onderwijs. Door middel van betekenisvolle activiteiten en ontvangen informatie ontwikkelt een kind geleidelijk een sterk gevoel van onafhankelijkheid.
2.Omgeving
Recent onderzoek naar de optimale leeromgeving heeft aangetoond dat de volgorde waarin een kind deze omgeving ervaart, het leereffect kan versterken of belemmeren. Montessori-klaslokalen worden daarom met zorg samengesteld, zowel wat betreft de fysieke inrichting als de conceptuele vereisten.
3.Interesse
Psychologische en pedagogische onderzoekers zijn het erover eens dat de oprechte interesse van een kind in een onderwerp een positieve invloed heeft op het opnemen van de leerstof. Werk dat wordt uitgevoerd in gebieden waar het kind geen weerstand voelt, blijkt veel effectiever te zijn dan onderwijs dat is gebaseerd op een "one size fits all"-model.
4.Beweging
Kinderen leren door interactie met hun omgeving, en beweging stelt hen in staat om te ontdekken wat er om hen heen is. Wanneer een kind wordt geconfronteerd met een object dat het niet kan identificeren, moet het de eigenschappen ervan leren kennen om het te kunnen "hanteren" of begrijpen. Een kind komt in aanraking met onbekende situaties en gebieden, zoekt vervolgens naar een "oplossing" en probeert alles te begrijpen. Dat is het moment waarop ontwikkeling plaatsvindt.
5.Context
Traditionele onderwijsmethoden leggen de nadruk op leren door te memoriseren en herhalen. In Montessori-klaslokalen ligt de nadruk op leren door te doen. Het kind mag zelf bepalen waaraan het zijn aandacht wil besteden. Het verzamelt informatie door een "gids" te creëren die het zelf volgt. De rol van de begeleider is om de context zo te organiseren dat deze de meest stimulerende leerwegen mogelijk maakt.
6.Leren van leeftijdsgenoten
Imitatie is een van de belangrijkste vormen van leren bij kinderen. Niets motiveert een kind meer om iets nieuws te leren dan een leeftijdsgenoot het te zien doen. De Montessori-methode maakt gebruik van deze eigenschap en laat kinderen van elkaar leren. Dit wordt vaak weerspiegeld in hun blije lichaamstaal wanneer ze beseffen dat iemand van hun eigen leeftijd iets doet dat zij ook proberen te doen.
7.Begeleiding door de leraar
De rol van de leraar binnen de Montessori-methode is niet passief. Leraren zijn bedoeld om een optimale leeromgeving te creëren en de grenzen te stellen waarbinnen het kind vrij kan bewegen en leren. Vanuit het perspectief van emotionele ondersteuning reageren Montessori-leraren op de behoeften van het kind, terwijl ze hoge verwachtingen handhaven. Op deze manier worden "leerlingen" voorbereid op toekomstige uitdagingen, zoals universitaire studies, professioneel werk en de moderne samenleving in het algemeen.
Honderd jaar geleden gaf Maria Montessori les aan een enkele klas met kansarme kinderen in Rome. Deze klas zou de geschiedenis ingaan als de eerste die de Montessori-methode uit de eerste hand ervoer. Sindsdien is Montessori-onderwijs uitgegroeid tot een van de meest invloedrijke krachten binnen het moderne onderwijslandschap. Alleen al in de VS passen vijfduizend scholen de Montessori-methode actief toe om ongeveer een miljoen kinderen te onderwijzen. Duizenden andere scholen zijn verspreid over de hele wereld, van Australië en Nieuw-Zeeland tot Finland en Noorwegen.
In 2022 hebben meer Amerikaanse ouders dan ooit geprobeerd hun jongens en meisjes in te schrijven bij kleuterscholen die Montessori-geïnspireerde activiteiten of programma's integreren. Dit enorme succes is te danken aan de revolutionaire elementen van de Montessori-methode, zoals de individuele benadering en de ontdekkingsgerichte manier van leren. Een Montessori-klas dwingt het curriculum niet op aan leerlingen, of ze er nu klaar voor zijn of niet. In plaats daarvan biedt het een stimulerende omgeving die versnelde ontwikkeling aanmoedigt en alleen nieuwe lesstof introduceert wanneer het kind er klaar voor is. De instructeur heeft de taak om te letten op signalen dat een kind klaar is om nieuwe materialen te leren en deze op het juiste moment aan te bieden.
Een specifieke anekdote illustreert hoe veel invloed de Montessori-methode in de loop der jaren heeft verworven. In 2018 werd het Day One Academies-project gelanceerd, met een financiering van 1 miljard dollar om volledige studiebeurzen te bieden aan Montessori-geïnspireerde kleuterscholen in achtergestelde gemeenschappen. De oprichter? Jeff Bezos, de CEO van Amazon en zelf een voormalig Montessori-leerling.
1.Geef je kind kracht
Leer je kind hoe het eenvoudige taken kan uitvoeren die het aankan, zoals een glas melk inschenken, de borden opruimen in de lagere kastjes of veters strikken. Kijk vervolgens hoe het de taak uitvoert en bied morele ondersteuning. Binnen de kortste keren zullen ze de taken zelfstandig gaan uitvoeren. Houd hun vooruitgang bij en herhaal dit proces met complexere taken naarmate ze ouder worden. Op deze manier ontwikkelt je peuter een gevoel van voldoening. Dit vormt een uitstekende voorbereiding op activiteiten waar ze in de toekomst op zullen vertrouwen.
2.Moedig je kind aan om te leren
Kinderen zijn van nature ontdekkers die altijd op zoek zijn naar nieuwe manieren om de wereld om hen heen te verkennen. Geef ze daarom de juiste hulpmiddelen en aanmoediging, en ze zullen nooit stoppen met ontdekken. En daardoor zullen ze ook nooit stoppen met leren.
3.Geef het goede voorbeeld
en van de kerncomponenten van Montessori-onderwijs is leren door imitatie. Kinderen zijn voortdurend op zoek naar nieuwe bewegingen, vaardigheden en gewoonten om na te bootsen, en de eerste "slachtoffers" van hun zoektocht zijn degenen in hun directe omgeving. Onthoud altijd dat wat je zegt veel minder impact heeft dan wat je doet. Als een kind je ziet bladeren in een boek, is de kans veel groter dat het zelf ook een boek oppakt. Als je hard werkt aan je taken, zal je kind hetzelfde doen met de hunne. Ze zullen onafhankelijker worden dan je ooit had verwacht.
4.Maak goede gewoonten makkelijk om te beginnen…
…en doe precies het tegenovergestelde met slechte gewoonten. In een Montessori-omgeving worden objecten zo geplaatst dat het kind de ruimte krijgt om te beslissen waar het zijn tijd aan wil besteden. Echter, elke keuze is een goede keuze. Je kunt deze methode toepassen door de hulpmiddelen voor goede gewoonten (zoals boeken of bouwstenen) gemakkelijk toegankelijk te maken en de hulpmiddelen voor slechte gewoonten (zoals smartphones, snoep en tablets) moeilijk bereikbaar.
5.Verander de speelkamer van je kind in een Montessori-leerruimte
Psychologen en pedagogen hebben Montessori-speelgoed ontwikkeld dat specifiek is ontworpen om creativiteit, zelfgestuurd leren en een honger naar kennis te stimuleren. Door de kamer van je kind hiermee in te richten, verander je deze direct in een Montessori-omgeving. Je kunt het juiste speelgoed voor jouw kind vinden door naar onze homepage te gaan. Neem contact met ons op via info@montessorigeneratie.nl voor meer informatie over ons werk, ons onderzoek, activiteitenbronnen en meer.
Scholen beginnen op de leeftijd van 6 jaar, een periode waarin de meeste kinderen klaar zijn om het schoolcurriculum te begrijpen. Het probleem is echter dat je kleintje in de eerste zes jaar van zijn leven de meest snelle ontwikkeling doormaakt. Het is dan ook geen verrassing dat veel beroemde psychologen deze periode als de belangrijkste beschouwden voor het leggen van een emotionele, sociale en cognitieve basis voor het verdere leven. In 2022 wordt deze gedachte volledig ondersteund door wetenschap en onderzoeksbronnen.
In deze fase zijn kinderen kleine leermachines die niet alleen willen leren, maar ook moeten leren om alle moeilijke ontwikkelingsfasen waar ze mee te maken krijgen, te overwinnen. Het goede nieuws is dat je hun vooruitgang kunt versnellen en hen kunt helpen om op een bovengemiddeld tempo volwassenheid te bereiken.
Alles komt neer op de omgeving die je voor je kind creëert. Volgens de Montessori-methode moet deze omgeving stimulerend zijn en in staat om te voldoen aan de behoefte van het kind om te ontdekken en te leren. Een van de belangrijkste aspecten van die omgeving is Montessori-speelgoed.
Door te spelen oefent het kind zijn nieuwe vaardigheden, zoals het maken van nieuwe geluiden, nieuwe bewegingen, en het begrijpen van de link tussen een actie en een verandering in de omgeving, enzovoort. Zodra de nieuwe vaardigheid volledig is verworven en geïntegreerd, verliest het speelgoed dat het kind gebruikte om die vaardigheid te oefenen zijn aantrekkingskracht. Dit soort "training" zorgt voor een natuurlijke vooruitgang door verschillende ontwikkelingsfasen.
Als gevolg hiervan vereist elke ontwikkelingsfase een andere set speelgoed om het gewenste effect te bereiken. Montessori-speelgoed voor 1-jarigen of 2-jarigen ontwikkelt andere vaardigheden dan Montessori-speelgoed voor 3-jarigen, 4-jarigen of kinderen in de kleuterleeftijd.
Het spreekt voor zich dat er geen universeel correct model van onderwijs bestaat. Elke methode heeft zijn sterke en zwakke punten. Hier zullen we enkele van de belangrijkste voor- en nadelen van de Montessori-methode bespreken.
Als je op zoek bent naar speelgoed dat specifiek geschikt is voor een bepaalde leeftijd, bekijk dan onze collecties voor verschillende leeftijdsgroepen.
Nieuwe ouders zullen geïnteresseerd zijn in speelgoed uit de collectie voor 0-12 maanden. Zodra je baby een peuter wordt, kun je onze speelgoedselectie voor 1-jarigen bekijken. Wanneer je kind begint met het maken van eenvoudige zinnen, vind je een assortiment speelgoed dat hun taalvaardigheden ondersteunt in de collectie voor 2-jarigen. Op dit punt is je kind behoorlijk creatief en fantasierijk – wat je wilt, is deze vaardigheden verder ontwikkelen met Montessori-speelgoed voor 3-jarigen. Puzzels en geheugenspellen zijn ideaal om mee te beginnen zodra je kind in de categorie 4-jarigen valt. Tot slot is je kleintje klaar voor school en heeft het gespeeld met reken- en spellingspeelgoed uit onze collectie voor 5+ jaar.
Kies speelgoed dat het beste aansluit bij de vaardigheden en ontwikkeling van je kind.